Mothers on the move: een veilige start voor moeder en kind
Tekst: Jolene Damoiseaux, 2021-1
De vliezen zijn gebroken en we hebben regelmatige weeën!’. In Nederland bellen we de verloskundige en worden we snel voorzien van deskundige zorg. In Kenia, met een maternale sterfte van 342 op de 100.000, is zorg soms ver te zoeken...
In 2012 heb ik onderzoek gedaan naar de barrières die Keniaanse vrouwen weerhielden van een ziekenhuisbevalling. Bijna honderd procent van de negentig vrouwen die ik heb geïnterviewd op het Nyakach Plateau wilde in een ziekenhuis bevallen, maar minder dan de helft kon dat daadwerkelijk doen. Het grote probleem? Vervoer. Zwangere vrouwen moesten gemiddeld vijf kilometer lopen over onbegaanbaar terrein naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis. En dat wanneer ze hevig in partu waren. 55 procent moest alleen of met een ongeschoolde ‘traditional birth attendant’ (TBA) bevallen, waar 38 procent serieuze gevolgen aan overhield, zoals neonatale sterfte, fistelvorming of hiv/tuberculose transmissie. Naar aanleiding van deze cijfers, werd mijn idee voor Mothers On the Move (MOM) geboren. MOM verzorgt het transport van zwangere vrouwen naar het ziekenhuis om veilig te bevallen. Dat doen we met pikipiki bromfietsen of – als een verwijzing naar een gespecialiseerd ziekenhuis noodzakelijk is – een auto. Dit vervoer is dé manier om het leven van moeder en kind te redden.
Sinds 2013 heeft MOM meer dan tweeduizend vrouwen van vervoer kunnen voorzien. Uit vervolgonderzoek in 2019 bleek een daling in de maternale sterfte in dit gebied van drie naar nul per maand, een toename in het aantal prenatale controles naar 4,3 en een afname in de transmissie van hiv door snelle profylaxe van pasgeborenen. Honderd procent van de vrouwen die het afgelopen jaar in het lokale ziekenhuis is bevallen, heeft MOM gebruikt.
Daarnaast geeft MOM middels groepsbijeenkomsten voorlichting over zwangerschap, het belang van een ziekenhuisbevalling, borstvoeding en anticonceptie. Elke moeder ontvangt een kraampakket en elk kind gedurende vijf jaar basiszorg.
MOM weerspiegelt hoe essentieel goede verloskundige zorg is. Als verlos- kundige heb je namelijk een ‘set of skills’ waar de wereld behoefte aan heeft. Gezond moeder worden en gezond ter wereld komen is een fundamenteel mensenrecht. Om hieraan bij te dragen rijd ik rond in mijn eigen ‘pikipiki’ naar de bevallingen van mijn laatste stages in leerjaar vier!
De Verloskundige 2.0: buurtmama's matcht moeders
Tekst: Manon Louwers, 2021-1
Buurtmama’s is een soort datingsite, maar dan speciaal voor zwangere vrouwen en moeders. Aan de hand van hun postcode kunnen vrouwen elkaar vinden. Zodat zij ervaringen kunnen uitwisselen en – als ze willen – af kunnen spreken, is de gedachte van Lotte Vermorken. Zij is oprichter van het gloednieuwe platform, dat nu – enkele maanden na de oprichting – al ruim tweeduizend gebruikers heeft.
Het idee lag er al veel langer. Maar nu zwangerschapsyoga en CP-bijeenkomsten niet (fysiek) doorgaan en ook de eigen familie- en vriendenkring minder wordt bezocht, is Buurtmama’s relevanter dan ooit. ‘Het is ongelofelijk waardevol voor aanstaande en kersverse moeders om een maatje in de buurt te hebben dat hetzelfde doormaakt als zij. Het helpt taboes te doorbreken. Over sombere gevoelens of andere ongemakken rond de zwangerschap heb je het niet zo gauw met je partner of iemand anders die zelf niet zwanger is. Terwijl die gesprekken juist belangrijk zijn. Ze maken onderwerpen in de taboesfeer luchtiger, zorgen voor erkenning en maken dat vrouwen eerder met hun klachten naar een professional stappen. Dat betekent ontzettend veel in de preventie van bijvoorbeeld postpartum depressie, eenzaamheid en isolatie van gezinnen, bijvoorbeeld doordat zij sneller Nederlands leren dankzij een mamavriendin.’
‘EEN MAATJE IN DE BUURT IS HEEL WAARDEVOL’
Digitaal alternatief Mamacafé
Voordat Lotte Buurtmama’s eind 2020 introduceerde, organiseerde ze met haar verloskundigenpraktijk De Kei in Amersfoort al Mamacafés, waar geregeld vriendinnenclubs ontstonden. ‘Ook in mijn praktijk koppel ik vrouwen aan elkaar, als ze daarvoor openstaan natuurlijk. Vrouwen die een kind met het downsyndroom verwachten, die een lang fertiliteitstraject achter de rug hebben of die nog maar kort in Nederland wonen en de taal niet machtig zijn; voor hen is het heel nuttig om lotgenoten te leren kennen. Maar ook de cliënt die zich schuldig voelt, omdat ze de geboortekaartjes nog niet geregeld heeft terwijl ze die bij haar eerste kind in dezelfde fase al wel klaar had, kan ik aan een andere cliënt koppelen. Een ander voorbeeld is een cliënt van 26, die nog geen vriendinnen heeft die ook moeder zijn. Ik wil maar zeggen: iedere zwangere vrouw heeft haar onzekerheden en uitdagingen. Het kan voor veel opluchting zorgen als zij iemand met een vergelijkbaar verhaal vinden.’
Bad moms club
Gebruikers van Buurtmama’s kunnen vrouwen met soortgelijke verhalen vinden door lid te worden van groepen. Een kijkje achter de inlog leert bijvoorbeeld dat er ‘Friesland mama’s’ zijn, er is een groep ‘Corona en kids, hoe doe jij dat?!’ en er is zelfs een ‘Bad moms club’, waar moeders momenten delen waarop ze zichzelf een slechte moeder voelden. Op een ander gedeelte van de website kunnen (aanstaande) moeders ‘matches’ vinden, door de postcode in te voeren en de afstand waarbinnen ze op zoek zijn naar andere moeders.
‘IK HOOP DAT ANDERE VERLOSKUNDIGEN HET PLATFORM NET ZO NUTTIG VINDEN ALS IK’
Door heel Nederland
Op dit moment zijn vooral moeders te vinden in het noorden van Nederland, zoals Zwolle, Apeldoorn en Deventer. ‘Maar ook in andere delen van Nederland melden steeds meer gebruikers zich aan’, zegt Lotte. ‘We staan nog aan het begin, maar het doel is zeker dat Buurtmama’s uiteindelijk overal in Nederland te gebruiken is. Via Instagram en Facebook maak ik reclame en ik zoek contact met verloskundigen door heel Nederland. Ik hoop dat zij het platform net zo nuttig vinden als ik en dat ze Buurtmama’s onder de aandacht brengen bij hun cliënten. Pas geleden kreeg ik een e-mail van een gebruiker uit Driebergen. Ze vond het jammer dat niemand anders in haar plaats Buurtmama’s gebruikte. Ik heb toen contact gezocht met de verloskundigenpraktijk uit Driebergen. Op mijn verzoek hebben zij een bericht op hun social media geplaatst en sindsdien hebben ook andere vrouwen uit Driebergen zich aangemeld.’
Gratis aanmelden
Het gebruik van Buurtmama’s is helemaal gratis. Lotte: ‘Mijn eerste doel is dat vrouwen elkaar op een laagdrempelige manier kunnen vinden. Dat de opzet me wat geld en tijd heeft gekost vind ik niet erg, maar uiteindelijk hoop ik wel dat advertenties de grootste kosten kunnen dekken. Met de acquisitie gaat mijn man zich bezighouden. Dat het platform nu al zo veel gebruikt wordt, belooft veel goeds voor de advertentie-inkomsten.’
